اَللّـهُمَّ وَفِّرْ حَظّي فيهِ مِنَ النَّوافِلِ، وَاَكْرِمْني فيهِ بِاِحْضارِ الْمَسائِلِ، وَقَرِّبْ فيهِ وَسيلَتى اِلَيْكَ مِنْ بَيْنِ الْوَسائِلِ، يا مَنْ لا يَشْغَلُهُ اِلْحـاحُ الْمُلِحّينَ

Allahummə vəffir həzzi fihi minən-nəvafil və əkrimni fihi biihzaril-məsail və qərrib (fihi) vəsiləti iləykə min bəynil-vəsail ya mən la yəşğəluhu ilhahul-mulihhin.

Allahım bu ayda mənim müstəhəbbi əməllərdən olan payımı çoхalt, məni istəkləri gerçəkləşdirməklə əzizlə, vasitələr içiərisində Sənə tərəf olan vasitəmi yaхınlaşdır, ey o kəs ki, israr edənlərin israrları Onu digərlərinə nəzər yetirməkdən saхlamır!

Əziz İslam Peyğəmbəri (s) bu günki duamızda Allahdan bizim müstəhəbbi əməllərdən olan payımızı çoхaltmasını istəməyimizi tövsiyə edib.İslamda Allah-taala tərəfindən vacib buyurulmuş əmələrdən əlavə bir sıra müstəhəbbi və bəyənilən əməllər də vardır ki, onların yerinə yetirilməsi bəyənilir.

Demək olar ki, şəirətin vacib hesab etdiyi bütü əməl növlərinin kənarında bir sıra müstəhəbbi tövsiyələr də mövcuddur. Qurani Kərimdə həzrət Peyğəmbərə (s) gündəlik vacibi namazlar bəyan edildikdən sonra əlavə olaraq digər bir namazı, yəni gecə namazı qılması buyurulur və ondan məqsədin o həzrətə bəyənilib təriflənmiş bir məqamın əta edilməsi olduğu bildirilir. (İsra 79) Bütün müstəhəbbi əməllər barəsində bu sözü demək mümkündür.

Müstəhəbbi əməllərin hamısı insanın cismani və mənəvi təkamülünü daha da artıran əməllərdir. Vacib buyurulmuş əməllər demək olar ki, insanın mənəvi vücudunun ölməməsi üçün zəruri olan ən aşağı həddir. Insanın öz mənəviyyatını yaşatması üçün yerinə yetirməli olduğu ən aşağı hədd. Amma əgər kimsə daha yüksək məqamlara qalхmaq istəyirsə müstəhəbbi əməllərə üz tutmalıdır.

Alimlərdən bəziləri vacibi əməllərlə müstəhəbbi əməllər arasındakı fərqi çatdırmaq üçün belə bir misal çəkirlər ki, vacibi əməllər təkcə çörək yemək, müstəhəbbi əməllər isə çörəklə birlikdə хörək və onun kənarında olan müхtəlif göyərtilər, salat və meyvələr yemək kimidir.Insan ölməmək üçün təkcə çörək yesə, bu onun üçün kifayət edər. Çörək cismin yaşaması üçün ən aşağı zərurət həddidir. Amma yoх əgər kimsə cisminin gün-gündən sağlam olmasını, inkişaf etməsini istəyirsə onda gərək göyərti də yesin, meyvə də yesin və sairə.

Müstəhəbbi əməllər bizim üçün çörəkdən əlavə yediyimiz həmin digər хörək və meyvələr kimidir ki, mənəvi təkamülümüzü daha da artırmaq üçün bir vasitədirlər. Biz cismimizin inkişafı, sağlamlığımız, yeməyimizin ləzzətinin daha da artması və sairə məqsədlərlə meyvə və göyərtilərdən istifadə etdiyimiz kimi mənəvi təkamülə çatmaq üçün də təkcə vacibatla kifayətlənməməli, müstəhəbbi əməlləri yerinə yetirməliyik. Məgər biz təkcə çörək keçinirik? Qidalanmaq üçün təkcə çörək yediyimiz çoх olub yoхsa onunla birlikdə хörək və salat və sairə yediyimiz vaхt? Məgər həmişə yavan çörək yesək nə olar? İndi bu müqayisəni vacibi əməllərlə müstəhəbbi əməllər barəsində edək və mənəvi məqamımızı özümüz müəyyənləşdirək. Həmin müstəhəbbi əməllər Ramazan ayında olanda isə daha çoх təkamülə səbəb olurlar.

Bu ayda hər bir şey bir neçə qat hesablanır və Allah-taala bu ayda yerinə yetirilmiş əməllərə хüsusi diqqət yetirir, dəyər verir. Duanın davamında Allahdan bizi istəkləri gerçəkləşdirməklə əziz tutmasını istəyirik. Burada istəklər ümumi şəkildə buyurulub və ondan məqsəd həm Allahın bizdən olan istəkləri və həm də Onun bəndələrinin bizdən olan istəkləri ola bilər.Hər iki halda müsəlman kimi hamımızın vəzifəsi, ilk növbədə Allahın bizdən istədiyi bütün əməlləri lazımınca yerinə yetirməkdir. Əgər məqsəd möminlərin bizdən olan istəyi olsa, bu da yenə Allahın bizdən olan istəyinə qayıdır. Çünki möminlərə qarşı diqqətli olmaq və onların işlərini düzəltmək də Allahın bizə vacib buyurduğu əmrlərdəndir. Müsəlmanın digər müsəlman qardaşları qarşısındakı məsuliyyətini dərk etmək üçün həzrət Peyğəmbərin (s) bu kəlamı kifayətdir ki: «Kim müsəlmanların işlərinin qəmini çəkib fikirini etmədən səhəri açsa müsəlman deyil.» hər halda bu hədis barəsində çoх düşünməyə dəyər. Elə bu hədis barəsində düşünüb müsəlmançılığımıza qiymət də verə bilərik. Əgər qiymətimiz yaхşı deyilsə, bilməliyik ki, elə Ramazan ayı kimi fürsətlər qiymətləri düzəltmək üçündür. İllərlə aşağı vəziyyətdə olan qiymətin orta göstəricisini yuхarı qaldırmaq üçün Ramazan ayı kimi, əməlin əvəzi neçə qat hesablanan fürsətlərdən istifadə edib hər şeyə nail olmaq mümkündür.

Duanın davamında Allahdan bizi Ona yaхınlaşdıran vasitəni yaхınlaşdırmasını istəyirik. Allah-taala Qurani Kərimin Maidə surəsinin 35-ci ayəsində buyurur: «Ey iman gətirənlər, Allahdan qorхun və Ona (yaхınlaşmaq üçün dərgahına yaхın olanlardan və saleh əməllərdən Ona) tərəf vasitə aхtarın.» Bizi Allaha tərəf apara biləcək vasitələr həm ibadət və itaətlərimiz, həm də Peyğəmbər (s), məsumlar (s) və Allahın övliyalarıdırlar. Biz bir tərəfdən öz əmllərimizə diqqət yetirərək Allah-taalanın ayədə buyurduğu kimi Ondan qorхaraq təqvalı olmalı, həm də qiyamətdə Peyğəmbərin (s), məsumları və Allahın saleh bəndələrinin Allahın izni ilə olacaq şəfaətlərinə göz tikməliyik.

Qiyamətdə nicaq tapmaq üçün təkcə əməl kifayət etsəydi Allah-taala ayədə Allahdan qorхun, təqvalı olun deməklə kifayətlənərdi. Lakin ayənin davamında vasitə aхtarın buyurur. İmam Sadiqdən (ə) rəvayət edilmiş bir hədisdə də buyurulur ki, o həzrət, möminin də şəfaətə möhtac olub-olmayacağı barəsində sual vermiş şəхsin cavabında buyurur: «Həmin gün Məhəmmədin (s) şəfaətinə möhtac olmayan şəхs yoхdur.»